...anga gertatu eta eta berehala, materia quarkez eta |
gluoiz osatutako plasma moduko bat izan zela uste da. Eguzkiaren e... |
...goela; protoiak eta neutroiak, quarkez, eta quarkak, |
gluoi izeneko partikulen bidez lotzen direla; eta badaudela oinar... |
...e funtsezko partikula batzuez osatuta zeuden. Quarkak |
gluoi trukaketari esker elkartuta mantentzen dira. Beste |
indartsua igortzeaz gain jasan ere egiten du. |
Gluoien existentzia proposatzen eta euren dinamika deskribatzen due... |
berbera da. Adibidez, quark gorri bat |
gluoi bat igortzerakoan urdin bihurtzen bada, orduan |
Kolore karga Fisikan kolore karga quarkek eta |
gluoiek duten propietate bat da, partikula hauen |
...aren arduraduna da. Kolore konfinamenduaren ondorioz, |
gluoi isolatuak ez dira energia baxuetan agertzen. |
Gluoi |
Gluoia (izena ingelesezko "glue" hitzetik dator, |
...igortzerakoan urdin bihurtzen bada, orduan |
gluoi gorri-antiurdin bat igortzen duelako da (gluoiaren |
egongo bailitzan. Honen ondorioz, quarkak eta |
gluoiak detektatzeko oso zailak diren partikulak dira eta |
diren eta ia aske dauden quark eta |
gluoiz osatua dago. Uste denez, Big Bangaren |
...teria berri bihurtzearen emaitza da formula_1. |
Gluoiak hadroien zati ere badira, eta sortzen |
...rken kolore aldaketaren araberakoa dena. Quarkak |
gluoiak elkartrukatzerakoan kolorez aldatzen dira, eta honela, |
karga neto gorria du. Era berean zortzi |
gluoi mota daude, zeinetako bakoitza kolore-antikolore konbinaket... |
...tzen dute. Soka formako egitura hauen eraketak |
gluoien aldetik elkarreragin honen efektuaren eremua 10 metroko |
eduaetarelkarreragin nuklearuindartsuaesentitzenidu |
gluoiakeigorrigetazxurgatuz.aBehe quarkekokargab |
...ropioa jasaten dutenez, quarkak elkartzen dituzten |
gluoiek quarkak indar handiarekin banatzea eragozten duen soka |
eduaetarelkarreragin nuklearuindartsuaesentitzenidu |
gluoiakeigorrigetazxurgatuz.rGoi quarkekokargab |
... bere jatorrizko luzerara itzultzen saiatzen den " |
gluoizko malguki" baten bidez elkartutako egongo bailitzan. |
|
Gluoi Gluoia (izena ingelesezko "glue" hitzetik |
...tiquark deituak eta hauek elkartuta mantentzen dituzten |
gluoi lainoez. Gaur egun ezagutzen diren partikula |
...ehinka zian, magenta eta horiz irudikatuak). |
Gluoiak kolore/antikolore pare baten konbinaketak direla ere esan |
...>ugari daude bi kontzeptuen artean. Quarken eta |
gluoien "kolorea"k ez du ikusmenaren bidez nabari |
...elkarrekintzak horretarako erabiliz. Bosoi neurgailu hauek |
gluoiak dira, W and W eta Z |
bere lana protoiak eta neutroiak osatzen zituzten |
gluoi eta quarken gainean egin zezan egokitu zuten |
...ragailuekin lor baitaitezke. 10 segundora quark eta |
gluoiak batu ziren protoi eta neutroiak bezalako barioiak |
W eta Z bosoiak elkarreragin ahularenak eta |
gluoiak elkarreragin indartsuaren eramaleak dira. Azkenik, grabitoi... |
...>ziren saioetan, nagusia quarken, antiquarken eta |
gluoien dentsitatea neurtzeko egindakoa izan zen. 2007an |
: W eta Z bosoiak, fotoiak eta |
gluoiak. Horietako bakoitza lau funtsezko indarretako hiruri |
bortitz baten ondorioz egoten dira elkartuta, zeina |
gluoien bidez neurtzen baita. Atomoak nukleoan duen |
...>barnean "elkartzen" dituztenak. Fotoia bezala, |
gluoia masarik gabeko bosoi bat da, 1 |
da, 1 espina duena. Quarkek bezala |
gluoiek kolore karga dute, quarken kolore aldaketaren |
...an gluoi gorri-antiurdin bat igortzen duelako da ( |
gluoiaren zati gorria quarkak galtzen duen gorria da |
...bakarrak. Quarkak, pisuari eta tamainari dagokionez |
gluoien antzeko partikulak dira. Hau partikula hauek |
... dira. Fotoiak (elektromagnetismoaren eramaleak) eta |
gluoiak (elkarreragin nuklear indartsuaren eramaleak) egundaino eza... |
...>egundaino ezagutzen diren bi luxoi motak dira. |
Gluoiak ez dira sekula eurak bakarrik ikusi ahal |
aldatzen dira, eta honela, quarkak eta |
gluoiak osatutako sistemaren kolore karga osoa, igortzearen |
...kolore-antikolore konbinaketa bat den. Quarkek eta |
gluoiek kolore karga total neutroa duten partikula konposatuak |
..._22) baita; bestalde, partikula bitartekaria |
gluoia da. Horixe da nukleo atomikoa hain |
.... Beste ikertzaile batzuekin batera, quark eta |
gluoien teoria kuantikoa eraiki zuen, kromodinamika kuantiko |
era berean, W eta Z bosoi eta |
gluoi bezala uler daitezke hurrenez hurren |
...> bidez osatuta dago. Quark horien artean etengabeki |
gluoiak elkartrukatzen ari dira eta beraz quark horien koloreak ald... |
...eta ez dute elektroiaren karga ukitzen, baina |
gluoiek badaukate kolore-karga. Beraz, quarkaren inguruan gluoi bir... |
Are gehiago, |
gluoien loturak apurtzeko eta quarkak aldenerazteko behar den energ... |
...ko talkaren Feynmanen diagrama. Talkak hasieran bi |
gluoi sortzen ditu (g), eta horien fusioak sortzen du Higgs bosoi... |
...) azeleragailua erabiltzen duten fisikariek quarken eta |
gluoien plasma lortu dutela uste dute. Horretarako, urre- eta deute... |
...ukate kolore-karga. Beraz, quarkaren inguruan |
gluoi birtualak ere kokatuko dira, eta karga leundu beharrean gog... |
...positroien arteko talken bitartez detektatu zen |
gluoia. Harrigarria da, gluoia indar nuklear bortitzaren oinarrizk... |
...baina orain arte inoiz detektatu gabeko) quark/ |
gluoizko plasma eratu nahian ibili dira. Berez quarkak elkarri "itsa... |
...n zara, ezta? Behintzat, zure artikuluak quarkei, |
gluoiei eta halakoei buruzkoak dira. |
...z quarkak zenbat eta urrunago jarri, hainbat eta |
gluoi gehiago, lokarri handiago eta indar gogorrakoak izango ditu... |
...erako zentroko fisikaria da Heilderbergen. Quarkez eta |
gluoiez osatutako plasmarekin oso esperimentu berritzaileak egin di... |
...tzeko zortzi bosoi bitartekari izan behar dira. |
Gluoi deritze eta ez daukate ez masarik eta ez kargarik. Aldiz, b... |
Eversen plasma quarkez eta |
gluoiez osatuta dago, naturan libre --edo plasma moduan-- ez dauden... |
...rotoien edo neutroien) barruan egoten dira. Quark eta |
gluoizko plasmak beraz, oso denbora laburrez iraun zuen (mikrosegund... |
...la, berez etxe infinitua eduki behar luketen |
gluoiek espetxe txiki batekin konformatu behar dute. Eta berdin-ber... |
...a neutroiak. Gainera, quarkak elkarri lotuta daude |
gluoi izeneko partikula batzuk trukatuz, atomoak elektroiak truka... |
...a edo, hobeto esan, kolore eta antikolore bat. |
Gluoiak ere, quarkak bezalaxe, ez dira egundo ere isolaturik ikusi |
...> gaindituta, quarkek eta bere laguntzaile diren |
gluoiek libre flotatu ahal izan dute une batez (10-24 segundotan be... |
...arga elektrikoa distantziaren arabera ahuldu egiten da. |
Gluoiek ere kolore-kargarik badaukatenez gero, guztiz kontrakoa da ... |
...> talkak eragiteko. Esperimentu horrekin, quarkez eta |
gluoiez osatutako plasma bat sortu nahi dute, hau da, protoiak osat... |
...len fisikaren esparrua ondo ezagutzen duzu. 1979an, |
gluoiaren aurkikuntzan hartu zenuen parte. Nola gogoratzen duzu garai... |
...eta neutroien osagaiak dira, eta elkarri lotuta daude |
gluoien eraginari esker. Beraz, partikula horiek atomoen nukleoaren... |
...osegundoetan Unibertsoa oinarrizko elementu, quark eta |
gluoien zopa zela. Horiek guztiak atomoaren nukleoan dagoen energi ... |
...au da, atomo-nukleoetatik abiatuta, quarken eta |
gluoien plasma bat lor daiteke. |
Quarkei eta |
gluoiei buruzko informazio gehiago: Bereizi dituzte quarkak? |
Beraz quark-en arteko indarra ( |
gluoia) beti aldatu gabekoa azalduko zaigu, koloreak nahasten ditu... |
... ibili dira. Berez quarkak elkarri "itsatsita" |
gluoiek mantentzen dituzte, hau da, masarik eta kargarik gabeko eta... |
.... Zergatik indar bortitzaren morroiek (quarkek eta |
gluoiek hain zuzen), espetxeraturik egon behar dute beti? |
...> eta Z°, alegia. Indar bortitza, azkenik, |
gluoiek eta mesoiek garraiatzen dute. Laburpen gisa, ikus 4. eta 5.... |
...ia izan zen. Ez ginen izan lehenengoak |
gluoia detektatzen, baina ondo egon zen, lan hartan parte hartu ge... |
Quark eta |
gluoizko jatorrizko zopa hori sortuta materiaren beste dimentsio eze... |
...n erantsitako partikulak (fotoia, W + , W - , Z, 8 |
gluoi) direlarik. Aurkitu behar diren 10 indar-eremu berrien part... |
Lehenago azaldu dugun arrazonamenduaren arabera, |
gluoiek masarik ez daukatenez gero, indar bor titzaren irispideak i... |
...k ere aurkitu zituzten protoien eta neutroien barruan, |
gluoiak (ingeleseko glue hitzak itsasgarria esan nahi du, eta horti... |
...remu horiei 8 partikula eransten zaizkielarik (8 |
gluoi). Gogoratu eremu elektromagnetikoari eransten zitzaion part... |
...mioiak hiru familia edo belaunalditan banatzen dira. |
Gluoi urdina/antiurdina ez da beharrezkoa, horia/antihoriaren eta... |
...z sortzen da, baina quark-en arteko elkarrekintza ( |
gluoi deritzona) adierazteko hiru karga-mota (hiru kolore) desber... |
...irtualenak, indar elektromagnetikoa transmititzen du; |
gluoienak (8 mota daude) elkarrekintza bortitza, eta W eta Z bosoiena... |
...uei grabitoia, fotoia, W + , W - , Zº eta zortzi |
gluoiak gehitu behar dizkiegu; 61 zatiki orotara. Ez al dira zatiki... |
...sperimentuak, berun-atomoen nukleoekin. Quarkez eta |
gluoiez osatutako plasma bat sortu, eta aztertu ahal izatea espero ... |
... bitartez detektatu zen gluoia. Harrigarria da, |
gluoia indar nuklear bortitzaren oinarrizko partikula delako, eta ... |
...enarekin ezagutzen da�, zortzi eremu-kuantuek, |
gluoi izenekoek, quarkak lotzen dituzte protoiak eta neutroiak er... |
...>berdea eta urdina. Quarken arteko interakzioan, |
gluoi izeneko bosoiak trukatzen dira (zortzi mota daude). Quarkak... |
...zen dira, eta, hala, kolore falta sortzen da). |
Gluoiak eta quarkak, berez, koloredunak izanik, iraunkorki konfinat... |
Interakzio bortitza: |
gluoiak. |
Nuklear bortitza Bosoia: |
gluoiaNuklear bortitza Bosoia: |
...>. Alemaniako DESY laborategiko zientzialariek 1979. urtean |
gluoiak aurkitu zituzten. Sheldon Glashow-ek, Steven |
...ber, kromodinamika kuantikoak (QCD) masa gabeko |
gluoiak trukatuz gauzatzen den elkarre k i n |
|
gluoi izenekoek, quarkak lotzen dituzte protoiak eta |
, hala, kolore falta sortzen da). |
Gluoiak eta quarkak, berez, koloredunak izanik, |